สรุปเนื้อหา อาหาร โภชนาการและสารชีวโมเลกุล ม.1

ไขมันทรานส์เป็นไขมันที่เกิดจากการเติมไฮโดรเจนบางส่วน เมื่อบริโภคมาก ๆ และเป็นเวลานาน ทำให้มีไขมันไปสะสมตามผนังหลอดเลือด ก่อให้เกิดภาวะความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ โรคหลอดเลือด และโรคไขมันอุดตันในเส้นเลือด รวมถึงเพิ่มระดับน้ำตาลในเลือด ทำให้เกิดโรคเบาหวานได้อีกด้วย!

ไขมันทรานส์ หรือ Trans Fat เป็นกรดไขมันไม่อิ่มตัวจากการเรียงตัวของไฮโดรเจนอะตอมอยู่ตรงข้ามกัน สามารถพบได้ทั้งในธรรมชาติและจากกระบวนการเติมไฮโดรเจนบางส่วนลงในน้ำมัน

ไขมันทรานส์ตามธรรมชาติ พบในสัตว์เคี้ยวเอื้อง ผลิตภัณฑ์จากสัตว์ มีปริมาณน้อย

ไขมันทรานส์จากกระบวนการเติมไฮโดรเจนบางส่วน (Partial Hydrogenation) เกิดจากการดัดแปลงโครงสร้างของน้ำมันพืชหรือไขมันไม่อิ่มตัวด้วยกระบวนการ hydrogenation หรือ การเติมหมู่ไฮโดรเจน ทำให้น้ำมันพืชมีลักษณะคงตัวที่อุณหภูมิห้อง ทนความร้อนได้สูง ไม่เหม็นหืน เก็บรักษาได้นาน โดยมักพบในอาหารที่มีส่วนผสมของ

1.เนยเทียม (Magarine)

2.เนยขาว (Shortening)

3.ครีมเทียม วิปครีม (Non-dairy Creamer)

4.ผลิตภัณฑ์เบเกอรี่ เช่น ขนมปังกรอบ เค้ก พาย พัฟ เป็นต้น

5.น้ำมันทอดซ้ำ มิใช่แหล่งไขมันทรานส์ แต่เป็นแหล่งของสารก่อมะเร็ง

อันตรายจากไขมันทรานส์ 

1.ลดระดับไขมันชนิดดีในเลือด (HDL cholesterol)

2.เพิ่มระดับไขมันชนิดเลวในเลือด (LDL cholesterol) และไตรกลีเซอไรด์ (Triglycerides) ให้สูงขึ้น

3.เพิ่มระดับโคเลสเตอรอลรวม (Total cholesterol)

4.เพิ่มความเสี่ยงการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจและสมอง โรคหัวใจขาดเลือด โรคไขมันอุดตันในเส้นเลือด

5.เพิ่มความเสี่ยงต่อการเป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2

6.เพิ่มความเสี่ยงการเกิดโรคมะเร็ง

7.เพิ่มความเสี่ยงการเป็นโรคอ้วน

ป้องกันตัวเองจากไขมันทรานส์ 

การเลี่ยงบริโภคอาหารที่มีไขมันทรานส์ส่งผลให้มีสุขภาพดี ลดความเสี่ยงกับภาวะโรคหลอดเลือดหัวใจและสมองอันเป็นสาเหตุการเสียชีวิตลำดับต้นๆ ของประเทศ โดยควรเลือกการรับประทานอาหาร เพื่อป้องกันตัวเองจากไขมันทรานส์ ดังนี้

• ในแต่ละวันควรรับประทานไขมัน ไม่เกิน 30% ของพลังงาน หรือ 2-3 ช้อนชาต่อมื้ออาหาร
  – (ไขมัน 1 กรัม ให้พลังงาน ถึง 9 แคลอรี)
  – ไขมันทรานส์ ไม่ควรเกิน 2 กรัม
  – ไขมันไม่อิ่มตัว ไม่ควรเกิน 20 กรัม

• อ่านฉลากอาหารและฉลากโภชนาการก่อนเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ โดยหลีกเลี่ยงฉลากที่มีคำว่า Hydrogenated Oil เปรียบเทียบปริมาณไขมันทรานส์กับผลิตภัณฑ์ชนิดเดียวกัน เลือกที่เป็น 0

• เลี่ยงอาหารที่ทำจากเนยเทียม เช่น ครัวซองต์ คุกกี้

• เลือกรับประทานไขมันดี โอเมก้า-3 ได้แก่ ปลา เต้าหู้ แซลมอน น้ำมันคาโนลา และอาหารที่มีไขมันต่ำ กากใยอาหารสูง เช่น ผัก ผลไม้ ธัญพืชขัดสีน้อย

• เลือกใช้น้ำมันให้ถูกประเภท โดยใน 1 ครัวเรือน ควรมีน้ำมันมากกว่า 1 ขวด
  – เมนูผัด ทอดธรรมดา ใช้น้ำมันถั่วเหลือง น้ำมันรำข้าว ในปริมาณน้อย
  – เมนูทอดกรอบ ใช้น้ำมันปาล์ม เพราะทนความร้อนได้นานกว่า
  – ไม่ควรใช้น้ำมันถั่วเหลือง เนื่องจากมีกรดไขมันไม่อิ่มตัวสูง ทำให้เกิดเป็นควันง่าย ที่อุณหภูมิการทอดที่ต้องใช้ความร้อนสูง และทำให้เกิดสารโพลาร์ ตัวการสำคัญของสารก่อมะเร็ง